Naskah “Pitaruah Ayah Untuak Anak Laki-Laki” Oleh Yus Dt. Papatiah [3/4]

Joni | 10 Mar 2015 |

10 Mar 2015

(60:00) Ooo nak kanduang badan dek ayah, tunggak pananai rumah gadang, pasak jo kungkuang di nagari, danga kan malah elok elok nak,  dibalai tali nan sayuik payambuang bangkai lamo, sungai batang bakampuang guguak, sinan taratak dahulunyo, batanang-tanang  anakduduak, ayah maansua jo bicaro, elok elok buyuang ka parak,tutualah dahan kayu jua,  ambiak kaulu tangkai ladiang, elok elok byuang manyimak, kok lai tasabuik di nan bana, ambiak guno ka pambandiang.
Nyampang nan bukan na tabaco, ulah dek binguang badan juo, tinggakan jadio sarok laman, katuhan tobat ayah, dulu lah ayah sabuik juo, baraso mangko mausia, dijadikan pamimpin di alam ko, kalifatullah jabatannyo, wakil aalah dimuko bumi, kemudian dari pado itu, pado kito laki-laki dibari pulo tugas khusus sebagai pemimpin parapmuan, arijallu kawammu alanissa, lelaki itu pemimpin bagi wanita, baitu bukyi surek surek nisa ka 34, diayat lain allah firman kan, ku anfusakum naro, periharalah dirimu dan aimu dari api neraka, siapo nan alimu manuruik syarak, partamo istri, kaduo anak, katigo nan dibawa perwalian, mereklah na ka diselamatkan lahir batin dunia akhirat, mako dek sabab karano itu nak, sabagi anak laki-laki nan dimaso katiko nanti lamo lambek katibo juo, waang kajadi urang gadang, pemikua tanggung jawab, pamimpin dirumah tanggo.
Bukannyo mudah jadi gubalo, sajak parentah nan sabuah taruih larangan nan sapatah caro mauruih anak bini, lai ko taracah dalam ranah manyimpang dari hukum. Tantangan  apakah babarikan, nasi sarimah nan basuok, aia satitiak nan bataguak, piti satupang nan kabalanjo, kain sabanang nan bapaki, laikah dijalan allah ataukah bacampuang dijalan allah, sadonyo kaditanyo nak, sadonyo kasudi disiasek, kadipareso dimeja hijau didepan allah. Kulukum raim, wasulukum ariti, setiap kamu pemimpin, dan setiap pemimpin akan ditanya kepemimpinan, baitu rasulullah baparingek, mako jan padolah nanti payah bana  upah tajawaek kabau pincang,  dihalau bahabi hari, hutang lah nayoto baungguan, kini kini ayah kanakan hati hati mancari jodoh, jan basuo bakecek urang, bbaju la buliah makonyo rusuah, mandapek rasonyo kahilangan, tan sano mamiliah kayu kabajak, mako carilah nan lantiak landai, nan bungkuang agak manaruah, jan rumik bana manarahnyo, piliah dagiangnyo nan bapilin, bamatan mata-mato, batareh baurek urek,  makasuiknyo kok tasorong bajak ka batu, usah manuruak batu singka, kabau nan indak payah amek, 
Satantang  mamiliah perempuan, ado anam nan ka dipandang, manolah wajah nan anam, paratamo rancak rupomyo, kaduao muliah bangsonyo, katigo banyak haratonyo, kaampek tinggi sikolahnyo, kalimo haluih budinyo, nan kaanam taat agamonyo. Carillah sabalik kampauang yuang, pareso bilang nagari, bak mamiliah baniah katampang, nan rupo elok rawik rancak, kok kuniang putiah barasiah, kok itam manih manjalinok, gadang gadang bana, gapuak tangguang kuruih tak jadi, langkahnyo tagonyek, pado galak sengiang nan labiah, dak sikek manih juo, sudah tu, nan bangso tinggi badarh biru, anak rajo turun tamurun, anak puti suruik basuruik, ibu dosen bapak pejabat, mamak cadiak urang tapandang, menantu lareh dahulunyo, piliahlah pulo nan kayo banyak harato, sawah bajanjang turun bukik, parak laweh tumpak batumpak,  kabau tak tabilang, rumah mewah oto balirik, tokonyo balirik pasa, tiok bank badeposito, jo remot badeposito, jo remot babukak laci
Satantang sikolah, urang tadidik tapalaja, s1 dibiang hukum,  pasca serjana ekonomi, dr baagyuik pulo, kini MA nan diangagnnto, bahaso inggirih baak aia tajun, ka no lah bahaj=so japang jo mandarin. Tutu lunan gaya anggun kaibuan, lincah supel basopan santun,tapakai tata kerama, sahinggo madok kabwah indak ka manukah, pangabisan nak, gadih muslim pakai jilbab, iman taguah ibadah taat, juara MTQ, pengurus  remaja masjid, panda dkawah jo ceramah
Itu kok kandak berlaku tu buyuang, tapi manurik pandapek ayah, raso dak mungkin ka batamu, sarik buliah larang ka basuo, antah kok dalam kato-kato, kadangkadang  yo lah dapek nan diati, tapi dak dapek nan pakandak haiti, nan ibarat pantun urang, patah siaroh junjuang siriah, maraok ka rumpun bambu, daun nan duo tigo alai, digatiah anak dari baso, satoko kain dipiliah, alah lah dapek nan katuju, banang aluih, caraknyo kanai, sayang bagijai kapalonyo.
Ko tidak basuo na sagonan tu, diantaro anak nan dicaliak, usah batumpu nan ampek, tapi dituamokan nan duo macam, yaitu budi dan ugamo, sabab akibatnyo nak, rancak rupo ndak baimam, itu pangka cilako dalam kampuang, manggata dalam nagari, muliah bangso babudi indak, congkak takabua, manjajok di masyarakat, urang kayo jauah agamo, tumbuahlah tamak jo sarakah, jo pitih urang diagonyo, ilmu tinggi akhlaknyo kurang, ibaraik cadiak nak manjua, negara digadaikannyo, sabaliaknyo nak, rupo  kurang tampan manangah, awak bansaiak sikolah tangguang, urang darai bangso dibawah, sudah yatim piatu pulo,tapinyo babudi elok, babaso iman ibadak taat, itulah urang nan ka dipiliah, sasuai jo hadist nabi, “falaika fidinni...... ” hendaklah kamu memilih istri yang baik agama dan akhlaknya, kalaulah tidak demikiann, niscaya  kamu kecewa, hadist sahiah riwayat ahmad.
(1:07)Sungguahpun rundiang nan bak kian, ayah saran ayah anjurkan, ambiaklah nan sadang elok ditangah latak tulang pungguang, sabab malabiahi ancak-ancak mangurangi sio-sio,  sapanjang tubuah ayam-ayam, yang sedang sedang saja, baitu syair lagu dangdut, kok mato kan iyo condong ka nan ancak, salero tunggang ka nan lamak, itu wajar sajo, itu manusiawi, mako carilah nan elok rupo manih dipandang, ubek jariah palarai payah, mainan mato patang pagi, tapi usah nan rancak jo pangamek nak, bintang kampus bungo  nagari, idola  anak mudo mudo, jangan, isuak diri ang  disesonyo, picayolah pado ayah.
(1:07:59)Apo sebabnyo, dek awak manaruah barang mau, tantu sabalik buruang maangguak, tiok lalu tiok mamakiak, urang singgah manjujai juo, dima katahan sangkak pimpiang yuang, raso kalapeh dari tangan, ibo ayah jo nasib ang beko yuang, tarumuak bak kalah main,  makan ati barulam jantuang, gilo bamato kabalakang.
Satantang asa keturunan, caliaklah urang baiak baik kaji kalampeh nan diateh, kok lai barasaiah diulunyo, barasiah juo ka muaro,  bapak balang anaknyo kuriak, tibo dicucu rintiak juo, maliek ranji keturunan, itu paralu nak, paralu, namun nan dipandang usah bangso, bukanyo darah rajo-rajo, turunan laeh rang kudamang, indak paralu, sabab baitu kato ayah,  dek awak urang biasa, ayah takuik ayah khawatir,  waang dipandang remeh urang, bak pantun urang pagurau  ko e, “Bak simpang jalan di tembok, tatumbuak dipintu kabun, kakida kampaung cino, urang siriah awak karakok yuang, lai bana saroman daun, diraso lain juo” kok dapek mamiliah jodoh nak, usah nan kayo rayo bana, tapi satingkek beda salisiah, diateh awak sabanyo, kok lai bagian samo bansanik, baraso tiok baragiah, tau basyukur jo nan ado,  walau titoron ang balikan, labiah bak lenan nan diurang. Tapi jo nan kayo kamari bedo, diseokan rumah sapetak, eloklah gudang rang gaeknyo, dipadiannyo mangontrak, awak lah nyato rang manompang, raso tajajah lahia batin, taroklah bini lai saulah, tapi dima batandang ka mintuo, basobok samo pambayan, awak lah kulai kucuik dulu, malamgkah tantok untok, mangecek bap pitah kusuik, ndak ka naiak panji panji ang yuang, dibaeh pulo manajuah, manyisiah dari nan banyak, disinan mangko tambah parah, tajarak sialurahmi, kasian jo anak anak inyo lah korbankasenjangan. Kseimpulannyo nak, simaya gadih rang bayur, bintang SMA panyinggahan, bamiang lalok dikasua, sanang dilapiak panjamuhan.
(1:10:00) Satantang jo pendidikan, io andaknyo urang sikolah gadih tadidik tapalajar, sabab dimaso maso-maso bak ini, kalaulah hanyo tamaik SD, konon indak pandai tulih baco, alamaiklah kasampik alam dek nyo, cangguang didalam pergaulan, ko dapek pintak jo pinto, saamba-amba ujuang tabu, marasai duduak di SMA andaknyo, ko alah sabab kaitu, mudah- mudahan manangkok parabolanyo, indak kabinguang memble bana, sungguahnpun baitu nak, ado cike ka diingek, yaitu  jan tinggi sikolah dari awak, andaknyo satingkek dibawah awak, atau satara  sakaduduakkan, nyampang tinggi juo, usah manyolok bana, sabab kalau tinggi nan dipimpin dari nan mamimpin, dima wibawa dilatak an, bak bilah panggiriak basi, bas bana kuek manggisa, bila ka tingga bilah juo tuah tiaimpik daulunyo. Caliaklah ayam baranak itiak, sajak talua diarami, tibo waktu ditatehkan bakaja mambo turun, diaja mancootok cotok, samampai ditapih tabek a,anak itiak tajun ka aia, ibo awak nasib indauk awaymam nak, mamanggia bakotek kotek, itiak nan indak acuah lai, ujuang kato buuah rundingan, adopun mamilih perempaun, nan memenuhi rukun jo sarat, meskilah mamandang unsur nan anak, unsur kecantikan, keturunan, pendidikan, ekonomi, moral dan agamo, ko indak panuah kaateh panuah kabwah jadi juo,  asal jan sirah nilai apornyo, inak usah rancak bahenol nana,  usah nan pencu basagi sagi dima ka sayang diangkuikkan, a, o soal keturunan nan baa doh urang biaso, nan penting  bapaknyo bukan pamaliang d, apaknyo bukan pereka,  kok ka bansaik bansaik malah, tapi jan bansaik banyak urang, baru sapakan bini awak urang lah kok pendidikan, minimal tamaik SMA satingkek tsnanaiwyah, sudah itu itu akhlah mutlak paralu, carilah gaduiah sopan urang saulah, nan tau baramah tamah, na paragiah jo pamuan, na paibo jo tapi na ikhlas karano allah. Baa pulo jo agamonyo, tpai na limo wakatu indak tingga, nan puaso jo  istimewa nan ciek ko nak, ancak labiah bini dari waka, supayo takalok lai manjagokan, kok lupo ado nan ka maeingek an.
Empat Kriteria Calon Istri
(1: 13:00) Sahubungan nan masalah ko nak, ado rumus diagiah nabi, kiro dalam bahaso awak, ado ampek kriteria ciri ciri istri teladan, ma nan ampek, yaitu apobilo dipandang hati awak sanang, apobilo disuruah  nyo capek pai, apobilo dibari gadang atinyo, apobilo tapisah elok lakunyo, itu. Sabaliaknyo pulo nak, tando-tando istri cilako, partamo penampilannyo bantuak cimutu samak samak mato mamandang,badan kumua, rambuiknyo kusau, bakain indak sandere, muko masam suko pambuduik katiaknyo baun patuik. Nan kaduo kalau disuruahnyo pambantah, asal dilarang dilangganyo, diajaan bantuak rang cadiak, namua batangka bakaruak arang, badebat batagang bariah, siek dek awak saribu dek inyo.     
Nan katigo, kandaknyo barapi api mamintak tiok sakenek tak peduli dimuko urang, tapi dibalikan nan murah, masak cacek, diagiah nan maha, tak nyo rajan, nan gadang ndak bajaso, nan panjang dicemeehan, awak talenga disembanyo. Nan pengabisan, pangguntiang dalam lipatan, pamanciang dalam balango  penghianat sahilianyo bana, diadoan cando sahula, ba[urak-purak setia, mesranyo ulahuabi, tibo dibaliak dibaliak pembalakangan, kasiah bapindah, sayang bapaliak, biliak ditingga urang lain. Nan bak pantun urang suayan, “Basaubin anak rang kamang, belok kabatam urnag pai, dipasa banto pamenannyo, apokah tenggan induak samang, disangko oto digarasi kironyo urang manambangkan”.
Soal Pacaran
(1:14:45)Nak itulah bunyi pitaruah ayah nak, tantang mamiliah parampuan untuak diambiak kajadi istri, nyampang kok timbua pertanyaan, baa caro manyaledikinyo, jawabnyo mudah sajo, masalah rupo jo rawik badan bisalah dipandang lansuang, sawajah asa keturunan, kondisi iduik ekonomi, latar belakang pendidikan, buliah dicari informasi, batanyo kian kamari, basiasek kabakek kawannyo. Tapi soal pribadi pambawoan, amal jo ibadah bayangnyo nampak diparangai, caliak karenah tingka laku, sinan ka sahih gambarannyo, kok baitu malah suruah ayah, tantu kalian bapandapek, supayo siang nan bak hari, supayo tarang nak bak bulan, tantu paja tu digauli bana, dibawok bakawan arek, dipacar bacewek cewek baru dapek dipahami, kok ampo buliah nak tabang, nan boneh dinaiakkan, supayo hati nan tidak ragu lai. Sabananyo nak haa, soal pacar ma macar ko bapomble istilah lamo, bagandak caro saisuak, dihati ketek kami urang tuo samiang haram indak satuju, malah cilako tantangannyo, sabab apo, sabab diliek contoh ka nan sudah, kalau api jo bensin lah barampia, nan ka tidak nyalo tabaka suliklah bana manjagonyo, antah dibateh dindiang kaco. Tansano lah iduik manggajolak,  rumah nyalo kampuang tampanggang, kalam nagari diasoknyo, jangguik ayah ang dilalanyo. Tapi samantangpun baitu, karano dek anak mudo kini batin maaja indak parih, radar lamah, amper bakarek, tak paham kieh jo kurena, kok itu namonyo tude point, tembak tupai, bacokok mariah, silahkan bacewek bapacaran,apo buliah buat?
Etika Pacaran
(1:16:30)Tapi awas jago jarak,ingek jo diri martabat dipaliharo, anak urang salamaikan. Kok wangkuncar  kecek kalian, wajib kunjung pacar kepanjangannyo, atau pai apel dimalam minggu, musti tau aturan lalu lintas, mengarati jo rambu-rambu jan sampai awak kanai tilang, elok urang sarumah, sayangi adiak adiaknyo, muliakan urang gaeknyo, baso-basoi dunsanaknyo,kecek urang kan alah, tandonyo arok di tananman, siang tarangi dirusuaknyo, pataguah paga bakuliliang, jan lupo jo pupuak kandang, jikok maota basantai -santai, baoklah duduak dibarando, mangecek bagak agak, galak usah barahai-rahai, pulang malam jan laruik bana, nyampang ingin kalua rumah, jalan-jalan barekreasi, tantu saizin apak mandehnyo, tantu arah ka tujuan, sate sabungkuih itu wajib haha. Pendeknyo makasuik maajuak urang, awakpun kakanai ajuak, ingek ingek tamakan umpan nak, kono pulo nan bedonyo tukang anciang dijujuik ikan, galak barundang mandanga, sopan-sopan dalam bergaul patang tasingik budi, paliang cilako anak bujang, lasak tangan tadorong jambo, lesek paja kamari awai, ibaraik ndak luluih EBTANAS nak, drop out kasudahaanyo, picayolah ang.  Ado ciek nan manggamang manatu antu pikiran ayah, yaitu dek asik cubo kacubo koe,  digilo dilintang hati gadang, ilang tujuan nan mustali. Ibarat urang mambali kudo ko nak, baa urang mambali kudo, dicubo nan karanggo, dipakaikan palano sirah lalu diracak ka galanggang, larikan sabalik duo balik, lapanek kudo balapehkan, dicakau tangguliang anguih diapasangi parangkek bendi, cacek tibo salah batimpo, tingglah kudo jo nasibnyo, disemba pulo nan bacak putiah, dimuek baban dipungguang dihaalu malajang bukik,  hek indak, hok pun indak, maluncua sajo bajalan, kasuadahannyo lah marasai kudo sakandang, kuku caia, pungguang maleleh, bulu kusuik, ikua maregek, ulah dek cilau salah niat janji mungkia jo baliak orong sumpang bagumam baedokkan, usah tajadi itu anak oi, utang lah nyato ka pabuek tu nak, hukum karama lah mananti anak cucu ang pambaianyo. Nauzubillah himinzalik.
Masalah Umur
(1:18:50) Saketek nak, taserak  kadipiliah, tacicia kadijapuik i, sawajah umua jo pangkeknyo, ado bana rumus jo ukurannyo, salisiah umua nan ideal yaitu saparoh ditambah 7, artinyo umua padusi nan sadang elok, satangah umua laki-laki ditambah bilangan 7. Umpamo awak baumua baumua 20, nan padusi andaklah 10 ditambah 7, tapeknyo baumua 17. Baitupun kok marapulai umua 26,  anak daro musti saparoh dari 26, 13 ditambah 7,  20 umua 20 sadang elok. Atau kok labiah jan banyak bana, ko kurang jan sampai jauah. Tinggi badanpun dikaji pulo, mangko sarasi bapasangan, nan elok roman baiak dipandang,  jan tinggi padusi dari awak, satidak-tidaknyo beda satampok ataupun samo saukuran. Nah  itulah nak, lah ayah curahkan caro-caronyo baa manilai urang padusiko, cubolah nalarkan pikiran, kok satitiak jadikan lawi, kok sakapa tolong gunuang kan, sadang itu ilmu ayah.
Perintah Pernikahan
(1:20:00)Ketahuilah nak, salain kodrat nan naluriah, nikah kawin ko ajaran syarak, parentah lansaung dari nabi. Hukum wajib fardu ain, nilainyo ibadah amal sholeh, asalkan lillaihitaalah samato karano allah. Sebuah hadist mengatokan, maananyo sajo ayah baco ”hai para pemuda, kato baginda rasu: kawinlah kalian kalau sudah mampu karna perkawinan akan menndukkan pandangan dan menjaga kehormatan, tapi kalau belum sanggup, berpuasalah sebab puasa akan menjadi penawar”, [HR Bukhori musli]. Cukuiklah jaleh cukuiklah tarang bukan, bahwa gunonyo kawin diwajibkan untuak tujuan jo maksuik manjinakkan nafsu syahwat, gejolak batin an bakobar maapeh gairah insan, nan bak ombak parang  jo pasia, musim pabilo kapalarainyo. Mako perkawinan adolah muaro, perkawinan adolah banda  aliran bakeh lapeh, saluran nan dapek ridha allah, tapi pulo nyampang pulo jauah dak tajalang,  ko ampia indak taturuik, ulah dek bansaik badan diri, kito disuruah bapuaso, dengan puaso menanggang makan, kuang zat api dalam tubuah, manurunkan spaning ibarat listrik,manyuruik kayu dalam tungku, nak taduah angeknyo baro,namua tak sampai mamadamkan. Anakku, nafsu sebagai rahmat adolah anugrah allah nan indak tadapek dek malaikat, patuik ditarimo disyukuri melalui nikah perkawinan, sinanlah latak kemuliaan, sinanlah nilai ketaqwaan emncapai derajat jo martabat,  insan nan kamil sejatinyo, tapi nak kok indak jalan nan pasa nan ditampua, labuah nanjolong nan baturui, mambali barang baecer, manyewo sakali pakai, maminjam basuko-suko, alamaik panyakik nan kabuliah nak, tangguanglah aib. Atau freeseks, kawin Yes, nikah NO, mak jatuahlah awak katingkek hewan, kumpua kabau jo kumpua kambiang, itulah istilah nan paliang cocok. Satantang masalah iko nak,harapan ayah basampaikan, nyampang bisuak umua lai cukuik, sehat ado piti manaruah,  alah kamampu lahir batin, usah ang mananti lamo bana iduik mambujang tak babini. Sabab baalah dek baitu, kok lamo biduak di kualo, basauah dibawah tabiang, muatan indak, baban indak muatan kosong, angin bapesong,  lidah ombak malapiah juo, ayah takuik nak, biduak ang karam ditapi maratok disubarang, hanyo kok buliah pintak jo pinto, lapehkan dulu adiak padusi, awak mairiang dibalakang, baitu sipaik laki-laki diuduik di alam diminangkabau.
Adat Minang Soal Perkawinan dulu
(1:22:50) Sasuai jo zaman katikonyo, dimasyarakat alam minangkabau sampai majalang japang masuak,  soal jodoh kawin bakawin monopoli ditangan mamak. Kok gadih jolang gadang satumpak umua 15, mulailah mamak basuaho siapolah urang ka dijapuik untuak pasangan kamanakan, sakironyo alah nampak nan diangan, alah basuo nan katuju sasuai pulp paretongan, mako lansuanglah batunangan, cupak tatagak ka diisi, ragian takambang ka ditiru,  rukun jo syaraik k dipanuhi sapanjang adat nan bapakai. Persetujuan nan bapunyo indak paralu,  indak paralu,  katuju indak katuju, kok gaek baranak tujuah awaklah  calon nan ka ampek, tarimo sajo,  pantang manantang kecek mamak, cilako gadih banyak cencong, sabab indak nan cadiak dari mamak,  indak nan tuo dari kako, pasang sudah paku alah mati, indak buliah dianjak lai. Nyampang sarupo urang unggan berani  manggeleng panjang, maambuang-ambuangkan diri, mako bagilia urang mahariak batitik jo tangkai sapu atau diarak jo limau tawa atau disambua jo pinang tuo, dikatokan pajalah kanai, urang malapeh kapandaian. Baa satantang jo ayah paja, hmm? Status beliau urang sumando,  tugasnyo cuman manikahkan, soal jodoh soal baralek itu urusan mamak rumah, sutan tingga mangamek-ngamek, datang tamu duduakkanlah, urang makan dibasoi, paruik sandiri lah balapiak, maluncua pulang ka urang gaek.
Adopun nan bujang-bujang dibandiang jo nan gadih-gadih, agak mardeka pilihannyo,  hanyo dikawin nan jolong mamak maagiah kato mati, tibo maulang duo kali,  bebas mamiliah ma nan katuju, tingga malapor ka famili, tapi ko ado silang sangketo antaro kaum kaduo pihak, ado parintah mancaraikan, lapahkan talak sinan juo, walau sadang bakasiah sayang. Tapi itu dulu  nak, dulu zaman panjajah  wakatu alun banyak urang marantau, waktu adaik basandi alua. Kini kok ayah liek ayah pandangi, bia dikampuang kok dirantau, nan ajuang nan lareh samo sajo, banyak bana perubahan sarupo siang  dengan malam. Maso talangkai lah balipek, pasangan cari surang-surang, induak bapak tingga maangguak, amak kanduang indak kadapek bunyi, dunsanak tingga maaminkan, kok ado pihak nan mambanta, nan tuo maampang jalan, nan cadiak lengah mambujuak, nan mudo jo karek kayu, rencananyo ka jalan taruih, kawin larih kini lah mode, kamanga wak atau sangajo kok pakai kaluan, dialuik saeto tali, baa nyo urang mambataan, paja lah hamil 3 bulan tapaso baralek juo.

Adat perkawinan kini
(1:25:40) Nan bedonyo nak, nan bedonyo, dek cinta mangkolai juo, cinta buto indak mancaliak, marumu dima tibonyo, sampai disalah indak barampun, urang kapia nan dipilianyo, bakarek rotan jo famili. Ditabang kayu nan landai, indak dikabuang babuang lai, pucuak lah batunam dipamatang, tabang kalian jo parangai, indak dikana-kana lai, banyak nan ketek ka gadang. Jiko kok dicaliak sacaro jujur nak, diukua jo pola hukum islam, sasuai pulo jo sandi dasar hak-hak asasi manusia, mako sistem perkawinan urang dulu kurang adil kurang manenggang, kebebsan wanita alah tapasuang, hak bapak dirampeh mamak, urang sumando indak bafungsi, sasuai ungkapan  bakacikak, “Urang sumando bak abu diate tunggua”. Namun sunatullah tetap berlaku, zaman baputa maso dunia barubah nilai bageser, “Sakali aia gadang, sakali tapian baranjak”, baitu pepetah mangatokan. Kini penantuan jodoh ditangan anak, tangguang jawab bapak lah bulek panuah, dominasi mamak lah lamo runtuah, beliau hanyo lambang hak, sakadar dimabari tahu, bukan maitam mamutiahkan, tapi sayang baribu kali sayang ibarat maukia talampua rawik, bak ragia tasorong karuah, generasi kalian kini alah malampau  ukua jo jangko, makan tabu jo urek urek mandabia manampuang darah, sudah keterlaluan nunjak bahaso betawi. Cubo pikia dengan alasan hak asasi, kalian malenggang jalan surang, mengikuik datak kato hati, “Biarkan anjing menggongong, namun kafila jalan terus” bait moto na bapakai. Tapi kami pun ibu jo bapak mampunyo pulo hak asasi nan kalian bawo lalu, barulah gapuak bak garundang, kubangan raso wak punyo lupo jo loncek pamatang, apokah itu adil? Bukankah latak ridho allah diateh ridho urang tuo.
Ketahuilah, mangkonyo sampai sayang bapak inyo sarahkan anak gadihnyo ka pamuda baiak-baiak panyambuang tangan asuhannyo, mangkonyo cukuik samparono kasiah mande bakeh sibujang, nyo nak meyakinkan parampuan ka pamiliah badan dirinyo, malanjuikkan kasiah tabangkalai. Disinilah cucuanyo curahan rihlah atau tapako aliran restu nan manjadi miliak ayah bundo. Santano kalian rompak paga kami apo kadayo urang tuo balumua tangih bakalua dan baalah jadinyo isuak, jokok tabunjam dalam ibo hati, takana jariah manggadangkan, tuhan kok berang mandangih, Nauzubillahhiminzali. Dek sabab karano itu, supayo nan pai hati nak elok, nan tingga hati nak sanang, tatarah bagian pangka, disisiak alah kaujuang,  nan tangah samo diambiak, caro lamo saik salayang, caro baru gunting sasibak, bapilin rilah jo maaf, disinan talatak keadilan, yaitu katuju dek urang ka mamakai sausai  jo urang ka mamandang, itu rumusnyo. Katuju sajo dek kalian, alun ka mungkin kadipasangkan, sasuai bana dek kami, indak katuju dek kalian, mustahil bisa dilansuangkan, mangkonyo elok nak barela-rela jo mande kanduang basuko-suko anak jo bapak, sahayun nan jo famili, itulah nan sandi jo pondasi, tonggang nan kokoh rumah tanggo, lamak kalian nan mamakai, sanang hati kami nan mamandang,  sumarak nampak dek nagari.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar